niedziela, 25 września 2011

Homonimy i wyrazy wieloznaczne

Od pewnego czasu zaobserwowałam u Kuby wzmożoną fascynacje słowem. Prawdopodobnie dzieje się tak za sprawą niedawno rozkwitłej miłości do samodzielnego czytania. Kuba siada, czyta i odnotowuje słowa, których znaczenia nie zna, albo takie które przykują w jakiś sposób jego uwagę. W związku z tym, postanowiłam wyjść naprzeciw jego potrzebom i przygotowałam dla niego kilka zestawów, których zadaniem jest, ową nienasyconą rządzę wiedzy zaspokoić. W tym tygodniu wybór padł na homonimy i wyrazy wieloznaczne. Przyznam się Wam bez bicia, że gramatyka języka polskiego w stosunku do gramatyki języka angielskiego wydaje mi się mega chaotyczna i mało spójna. Ale pewnie to efekt "zboczenia zawodowego". Gdybyście mieli namiary na dobrą pozycję książkową z dziedziny leksyki czy semantyki języka polskiego, będę wdzięczna za informację ;-).




Pewnie niektórym z Was natychmiast nasunie się pytanie o sens wprowadzania tego typu zadań w tak wczesnym wieku. Ja zdecydowanie widzę w nich wiele sensu. Po pierwsze, aktywna eksploracja pozwala dzieciom na swobodne poszukiwanie regularności, wzorów i naturalnych związków zachodzących pomiędzy wyrazami, wyrażeniami czy zdaniami w naszym ojczystym języku. Po drugie, intensywne obcowanie ze słowem wspomaga i usprawnia naukę czytania, stymuluje rozwój aktywnego i biernego słownictwa, a co najważniejsze uwrażliwia dziecko na wyrazowe bogactwo naszego języka. Poza tym, w życiu każdego dziecka przychodzi taki czas, że podstawowe słownictwo nie pozwala już wyrazić pewnych subtelności znaczeniowych. Dziecko zaczyna odkrywać słowa na nowo, zaczyna zauważać ich wielowymiarowość, co czasami prowadzi do zabawnych bądź krępujących sytuacji. Jest to chyba najlepszy moment na wprowadzenie zabaw opartych na analizie wyrazów.

Żeby wszystko było jasne - w naszych zestawach definicje są dość mocno uogólnione/uproszczone, jako że same w sobie nie stanowią głównego celu ćwiczenia. Przyjęłam więc, że:
HOMONIMY - to wyrazy o identycznym brzmieniu lub pisowni(często pisownia i brzmienie są identyczne), ale o różnym znaczeniu.
WYRAZY WIELOZNACZNE - to dwa znaczenia jednego wyrazu, gdzie drugie znaczenie jest umotywowane podobieństwem do pierwszego np. zamek (budowla) i zamek (w drzwiach)- w tym wypadku o podobieństwie świadczy przeznaczenie jakim jest obrona przed osobami trzecimi ;-).

Cały zestaw składa się z: 2 etykiet: "Homonimy" i "Wyrazy wieloznaczne" i ich definicji, oraz kart pracy (obrazek + etykieta). Przebieg zadania jest następujący: Kuba rozkłada dwie maty obok siebie. Na jednej macie, zaczynając od górnego lewego rogu, umieszcza etykiety z hasłami: homonimy, wyrazy wieloznaczne. Następnie pod etykietą umieszcza odpowiednią definicję. Na drugiej macie układa parami karty obrazkowe łącząc je z odpowiednimi etykietami. Następnie musi zadecydować i uzasadnić czy dana para powinna zostać sklasyfikowana jako homonim czy jako wyraz wieloznaczny. Karty wraz z etykietami lądują pod odpowiednim hasłem kluczowym. Po skończonej pracy wszystko wraca na półkę.


Oczywiście pierwsza prezentacja wyglądała trochę inaczej. Wydaje mi się, że Kuba jest już na tyle dojrzały, by przy pierwszej prezentacji od razu zmierzyć się z materiałem zamiast biernie czekać aż dobiegnie ona końca. Ten sposób bardziej go angażuje i sprawia mu o wiele więcej radości. Fajnie było obserwować jak po rozłożeniu wszystkich kart obrazkowych i po pierwszej próbie dopasowania etykiet z oburzeniem stwierdza, że chyba musiałam coś pokręcić bo etykiety się powtarzają, a do części obrazków nie zrobiłam ich wcale ;-) Wspólnie przejrzeliśmy je jeszcze raz i okazało się że wszystko zaczyna się układać. Kuba załapał w mig. Mina i zachwyt nad ukończonym zadaniem - bezcenny ;-) Oczywiście nie obyło się bez pytania "Dlaczego używamy takich samych wyrazów dla nazwania dwóch rożnych rzeczy?" "Skąd wiemy, że chodzi nam o tą pierwszą rzecz a nie o drugą" Po krótkim wstępie o bogactwie języka i kontekście, padło magiczne słowo "Homonim". Kubie od razu skojarzyło się z "Homo sapiens" i zboczyliśmy z tematu... ;-(. Przy drugim zestawie sam zaobserwował, że nie wszystkie wyrazy, które brzmią tak samo i mają taką samą pisownie muszą odnosić się do rożnych rzeczy. W ten sposób, bardzo naturalnie wypłynęła kwestia "wyrazów wieloznacznych". Myślę, że tę prezentację mogę zaliczyć do bardzo udanych ;-))))

Z 24 miesięcznym Antosiem, wykorzystuje tylko karty obrazkowe. Oglądamy je sobie, nazywamy i łączymy w pary te obrazki których brzmienie jest identyczne. Na jego etapie taka ograniczona ekspozycja wydaje mi się w zupełności wystarczać ;-)

Karty do zabaw możecie ściągnąć z mojego konta na scribd.com, oczywiście mogę je Wam wysłać drogą elektroniczną , a wtedy jak zawsze proszę o maila lub namiary w komentarzach ;-)


Homonimy i Wyrazy Wieloznaczne

14 komentarzy:

  1. Od paru tygodni czytam Twój blog, jest świetny! Z wielu pomysłów już skorzystałam, przygotowując pomoce dydaktyczne dla dzieci, z ktorymi pracuję (jestem pedagogiem specjalnym). Karty, które dziś pokazałaś, są rewelacyjne. Nieśmiało więc proszę - możesz się nimi ze mną podzielić? Będę bardzo wdzięczna. Choć jedną pomoc miałabym "gotową". Pozdrawiam serdecznie - aga
    mój mail: sunsette@tlen.pl

    OdpowiedzUsuń
  2. ale fajne!:) ściągam natychmiast:) Stasiek ostanio odkrył kilka homonimów sam z siebie i bardzo go to bawiło, więc myślę, że chętnie podopasowywuje sobie obrazki.
    Ewo, a podopowiedz mi skąd masz taką czcionkę?

    OdpowiedzUsuń
  3. Wow, Ewo to jest super! Z chęcią skorzystam, ciekawa jestem jak Mikołaj na nie zareaguje. Ostatnio pokazałam im, że zwierzę zebra i przejście dla pieszych mają wspólną nazwę, tak jak zamek i byli bardzo rozbawieni (he he, jak Stasiek).
    Wielkie dzięki, że dzielisz się tymi kartami!

    OdpowiedzUsuń
  4. super pomysł!
    ja również ponawiam pytanie o czcionkę :-)

    OdpowiedzUsuń
  5. Zabawa z homonimami jest naprawdę przednia i "lawinowa" Kuba chodzi i cały czas wymyśla nowe zbitki. Sam wyszukał sporo ciekawych par czasownikowych ;-).

    A czcionka, której używam to "Elementarz II"

    Pozdrawiam
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  6. Świetnie przygotowane pomoce:) jak zwykle. Oczywiście znowu proszę o wysłanie na maila. A co do książki traktującej w przystępny sposób o gramatyce języka polskiego to polecam"Słowa i słówka" Mays-Szelc. To jest podręcznik do nauki języka polskiego dla obcokrajowców, ale ja używam w pracy z dziećmi.
    Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  7. Ewo, bardzo mi się podoba to co przygotowałaś. Czy możesz mi pdf wysłać na maila? Prosimy:) przyda nam się ta zabawa do polskiej szkoły, którą robimy w domu. Pozdrawiam Asia.
    asiamarysia@gmail.com
    Niestety nie mam konta na scribd...

    OdpowiedzUsuń
  8. Wspaniała sprawa. Zastosuje wkrótce u siebie. Dla mnie to szczególnie ważne, gdyż moja córka uczy się- tylko po angielsku. Wspaniały blog. Dziękuję za wszystkie cenne wskazówki.

    OdpowiedzUsuń
  9. Witaj Piotrze,
    Cieszę się, że materiały, którymi w miarę możliwości staram się dzielić okazują się przydatne ;-) A to, co bardzo mnie cieszy to fakt, że męska część blogosfery zyskuje swój własny indywidualny głos ;-) - to w związku z blogiem, który prowadzisz. Będziemy kibicować i podglądać ;-)
    Pozdrowienia dla całej rodziny
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  10. Ewo, jestem pod wrażeniem Twojego bloga. Zgadzam się w pełni ze wszystkimi komentarzami. Jeśli można, proszę o przesłanie kart z homonimami. Pozdrawiam Anna S. si_anna@op.pl

    OdpowiedzUsuń
  11. Witam! Mojemu niespełna rocznemu synowi pokazałam samolot wyjaśniając ze prowadzi go pilot. Dziecko zaczęło mnie szarpać za rękę ciągnąc po pokoju... po czym pokazało mi pilota do telewizora:-)
    Jesli to nie kłopot to proszę o przesłanie materiałów na adres: gosia_didi@interia.pl

    pozdrawiam serdecznie i podziwiam chęć, zapał i umiejętność organizacji czasu bo to bardzo trudne :-)

    OdpowiedzUsuń
  12. witam! poprosze tez o pdf jezeli moge, pozdrawiam! edytadworak@gmail.com

    OdpowiedzUsuń
  13. Witam:)
    Obrazki i etykietki świetne:) Zresztą cały pomysł. Pracuję z dziećmi z różnymi problemami rozwojowymi i właśnie coś takiego bardzo by mi się przydało. Bardzo więc proszę, jeśli to jeszcze możliwe o przesłanie materiałów na maila: katepus@wp.pl
    Pozdrawiam serdecznie
    Kasia

    OdpowiedzUsuń
  14. Witam :) bardzo prosiłabym o wysłanie materiałów na maila :) mojdom@wp.eu

    OdpowiedzUsuń

Thanks for visiting my blog. I love to read your comments so if you have time and like what you have read leave me one.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...